Là một trong những địa phương được hưởng lợi từ đề án can thiệp, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, sau hơn 6 năm triển khai, vấn đề này ở TP Hà Tĩnh vẫn đáng báo động. Đây cũng là địa phương có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất tỉnh.
Theo báo cáo của Trung tâm DS/KHHGĐ thành phố Hà Tĩnh: Những năm qua, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn vẫn tiếp tục tăng cao. Năm 2013 là 122 bé trai/100 bé gái, năm 2014 là 133/100 và ước 9 tháng đầu năm nay, tỷ lệ này là 112/100. Trong số đó, Thạch Hưng có tỷ lệ chênh lệch giới tính cao nhất với 230 bé trai/100 bé gái, phường Nam Hà 158/100, Tân Giang 154/100; Nguyễn Du 152/100…
Nhóm lớp 5 tuổi C ở Trường Mầm non Thạch Hạ với 15 nữ và 22 nam.
Bác sỹ Nguyễn Thị Tố Hoa - Trưởng khoa Sản Bệnh viện TP Hà Tĩnh cho biết: “9 tháng đầu năm nay, khoa đón khoảng 1.300 ca sinh nhưng phần lớn trong số đó là bé trai. Đặc biệt, trong tháng 9 có 95 bé trai/152 bé được sinh ra. Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính, ngoài quán triệt nghiêm túc việc không tiết lộ giới tính khi siêu âm thì chúng tôi cũng chưa có biện pháp nào”.
Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, ông Nguyễn Hữu Nam - Giám đốc Trung tâm DS/KHHGĐ thành phố Hà Tĩnh cho biết: “Chủ yếu vẫn là phong tục tập quán của người dân, cụ thể là tư tưởng trọng nam, khinh nữ, muốn có thêm con trai để nối dõi tông đường”.
TP Hà Tĩnh là trung tâm tỉnh lỵ, dân cư có đời sống kinh tế và trình độ cao, đồng đều. Tuy nhiên, cũng từ cuộc sống khá giả nên nhiều gia đình muốn sinh thêm con, đặc biệt, những gia đình có con một bề là gái lại càng mong muốn đẻ cho bằng được con trai. Chị T. (thôn Liên Nhất, xã Thạch Hạ) cho biết: “Bố chồng tôi là trưởng chi của một dòng họ lớn, chồng tôi lại là con trai cả nên khi cuộc sống có điều kiện hơn, tôi cũng đã cố gắng sinh thêm cháu thứ 4 với hy vọng là con trai để nối dõi tông đường. Qua tìm hiểu nhiều kênh về sinh con theo ý muốn, cuối cùng, ước nguyện của chúng tôi cũng đã thành sự thực”.
Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, chỉ cần lên mạng gõ từ khóa vấn đề cần tìm thì chỉ trong vòng mấy giây đã cho ngay kết quả. Thông tin về sinh con theo ý muốn vì thế cũng tràn ngập trên các trang mạng. Và người dân thành phố không khó để có được những thông tin này. Ngoài ra, với điều kiện sống và trình độ dân trí cao, họ còn cập nhật được nhiều phương cách hiệu quả để sinh con theo ý muốn… Từ đó mới nảy sinh chuyện lên thực đơn chế độ ăn uống, siêu âm, dùng que thử để biết ngày rụng trứng…
Trong vai một khách hàng, tôi không mấy khó khăn khi tìm mua que thử ngày rụng trứng tại các hiệu thuốc. Một chủ quầy thuốc chia sẻ: “Có nhiều loại que thử, đắt thì khoảng chục ngàn, rẻ thì hơn 2 ngàn đồng, nhưng theo kinh nghiệm của chị thì dùng loại này thường tốn nhiều que mà cũng không mấy hiệu quả. Tốt nhất là nên áp dụng biện pháp siêu âm ngày trứng rụng (còn gọi là “canh trứng” - P.V). Cái này thì cơ sở siêu âm nào cũng làm được”.
Trao đổi về điều này, ông Dương Đăng Ngọc - Trưởng phòng Y tế TP Hà Tĩnh cho biết: “Trên địa bàn thành phố hiện có khoảng 30 cơ sở siêu âm. Phòng cũng thường xuyên tuyên truyền, quán triệt các cơ sở không tiết lộ giới tính thai nhi khi siêu âm và cũng tăng cường nhiều đợt kiểm tra, giám sát. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc lựa chọn giới tính thai nhi vẫn diễn ra dưới nhiều hình thức như xét nghiệm qua tế bào máu, chọc nước ối… và được thực hiện ở cả các tỉnh, thành phố khác nên chúng tôi không thể can thiệp”.
Mất cân bằng giới tính khi sinh (thừa nam, thiếu nữ) là một thách thức đối với cơ cấu dân số trong tương lai, khiến một bộ phận nam giới khó khăn trong tìm kiếm bạn đời; gia tăng tình trạng mua bán phụ nữ, trẻ em gái và mại dâm. Ngoài ra, còn phải kể đến tình trạng bạo lực đối với các bà mẹ trong các trường hợp ép buộc sinh thêm con trai, ép buộc nạo phá thai giới tính nữ… Biết vậy, nhưng giảm thiểu mất cân bằng giới tính đang là vấn đề nan giải.
Điều 10 của Nghị định số 104/2003/NĐ-CP ngày 16/9/2003 của Chính phủ quy định về nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi; trong Điều 81, 82, 83, 84 của Nghị định 176/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ cũng đã quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, tuy nhiên, vì muốn có con trai để nối dõi nên người dân vẫn bất chấp luật lệ để thực hiện ước muốn của mình.