Toàn cảnh Hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Luật Bình đẳng giới

Luật Bình đẳng giới đã và đang được triển khai đồng bộ

Luật Bình đẳng giới được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 29/11/2006 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2007. Thời gian qua, Luật Bình đẳng giới đã được các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức, đơn vị và địa phương tổ chức triển khai thi hành, góp phần bảo đảm thi hành tốt quyền con người, quyền công dân, đảm bảo an sinh xã hội và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trình bày báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ LĐ-TBXH Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: Trong 10 năm qua, Luật BĐG đã và đang được triển khai khá đồng bộ, tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của các cấp. Hệ thống văn bản pháp luật, chính sách từng bước được hoàn thiện theo hướng đảm bảo nguyên tắc BĐG, tạo tiền đề cho việc thúc đẩy xã hội phát triển bền vững. Bên cạnh đó, kết quả BĐG trong một số lĩnh vực được cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Qua 10 năm thi hành Luật Bình đẳng giới, tỷ lệ nữ tham gia chính trị tại tất cả các cấp đã có chuyển biến tích cực. Tỷ lệ nữ Ủy viên Bộ Chính trị và Ủy viên BCH TW Đảng tăng trong 03 nhiệm kỳ liên tiếp. Lần đầu tiên có nữ Chủ tịch Quốc hội và có 3 nữ Ủy viên Bộ Chính trị. Nhiệm kỳ 2016 – 2021, tỷ lệ nữ tham gia Quốc hội và HĐND đều tăng so với nhiệm kỳ 2007 – 2011. Tỷ lệ nữ tham gia Quốc hội đạt 27,1%, cao hơn mức trung bình 23,4% toàn cầu và 18,6% của Châu Á. Tính đến 2017 có 13/30 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và 16/63 tỉnh, thành phố có nữ lãnh đạo chủ chốt. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của phụ nữ và vẫn còn nhiều rào cản để phụ nữ tham gia nhiều hơn trong lĩnh vực này. Khác biệt trong độ tuổi nghỉ hưu đang tạo ra rào cản trong quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ nữ. Việc mở rộng tuổi nghỉ hưu chỉ quy định được đối với Thứ trưởng và tương đương trở lên. Bên cạnh đó, công tác cán bộ nữ chưa được quan tâm thực chất, tại nhiều cơ quan, đơn vị đã thực hiện quy hoạch nhưng chưa thực hiện đào tạo và bố trí cán bộ nữ.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung đánh giá cao sự đóng góp kiên trì, bền bỉ của các cơ quan chuyên trách làm công tác bình đẳng giới

Theo số liệu của Bộ LĐ-TBXH, qua 10 năm thi hành Luật Bình đẳng giới, trong lĩnh vực kinh tế, tỷ lệ doanh nghiệp do nữ làm chủ tăng từ 4% năm 2009 tới năm 2017 đạt 27,8% (trong đó tại thành thị là 33,2% và tại nông thôn là 20,1%), cao nhất Đông Nam Á và xếp thứ 19/54 trong bảng chỉ số xếp hạng Chỉ số nữ doanh nhân và xếp thứ 7/54 trong số các nước có nhiều chủ doanh nghiệp là nữ. Trong lĩnh vực lao động, tỷ lệ lao động nam và nữ tham gia thị trường lao động luôn giữ ở mức khá ổn định, trong đó nữ từ khoảng 48%. Các quy định về bình đẳng giới trong lĩnh vực gia đình đã được lồng ghép trong các luật chuyên ngành, cụ thể như Luật đất đai 2013, Luật hôn nhân và gia đình 2014, Luật phòng, chống bạo lực gia đình 2007, Luật trẻ em năm 2016... Tuy nhiên, tình trạng bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái đang là vấn đề nhức nhối của xã hội. Định kiến về vai trò của nam và nữ trong gia đình và xã hội tạo gánh nặng cho cả phụ nữ và nam giới. Tâm lý ưa thích con trai dẫn đến tình trạng gia tăng tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh và tình trạng nạo phá thai lựa chọn giới tính. Bên cạnh thành tựu đã đạt được, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho rằng trong quá trình triển khai thi hành Luật BĐG vẫn còn tồn tại, hạn chế như: Các quy định trong Luật BĐG còn chung chung, mang tính định hướng, khó triển khai trong thực tiễn, có quy định đến nay vẫn chưa thể hướng dẫn thi hành. Chưa có sự thống nhất giữa Luật BĐG và các luật chuyên ngành; Việc thực hiện các quy định về lồng ghép vấn đề bình đẳng giới chưa được đầu tư thỏa đáng. Thiếu quy trình thống nhất hướng dẫn việc lồng ghép giới trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật v.v… Phấn đấu đến năm 2030 triển khai cung cấp các dịch vụ công về bình đẳng giới trên phạm vi toàn quốc Để thực thi Luật BĐG hiệu quả hơn, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho biết, công tác truyền thông, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về BĐG của các cấp, các ngành và ngay chính với bản thân người phụ nữ, nam giới là nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất cho sự thành công. “Thực hiện lồng ghép giới vào các hoạt động, chương trình, dự án, đề án của ngành, đơn vị, địa phương. Phấn đấu đến năm 2030 hoàn thiện hệ thống chính sách về bình đẳng giới và triển khai cung cấp các dịch vụ công về bình đẳng giới trên phạm vi toàn quốc.” – Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nói.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TBXH Nguyễn Thị Hà trình bày báo cáo tại Hội nghị

Bên cạnh đó, nghiêm túc thực hiện lồng ghép giới trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; rà soát văn bản quy phạm pháp luật để sửa đổi, bổ sung, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp trên ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm bảo đảm thực hiện BĐG. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng chính sách đặc thù về BĐG cho các nhóm đối tượng phụ nữ như nhà khoa học, lãnh đạo quản lý, phụ nữ nghèo, phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi... Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cũng cho biết, đã đề xuất các kiến nghị với Quốc hội trong việc tăng cường hoạt động giám sát thực hiện pháp luật, chính sách về bình đẳng giới; trong các hoạt động thẩm tra, giám sát lồng ghép giới trong xây dựng các luật chuyên ngành và phân bổ ngân sách có trách nhiệm giới. Kiến nghị đối với Chính phủ trong việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách về BĐG; nghiên cứu xây dựng và thực hiện chương trình, đề án nhằm giảm khoảng cách giới trong một số ngành, lĩnh vực đang tồn tại bất BĐG… Kiến với Viện kiểm soát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao trong việc phối hợp chặt chẽ hoạt động truy tố, xét xử; kịp thời truy tố, xét xử đối với những tội phạm bạo lực, xâm hại phụ nữ và trẻ em; trong nghiên cứu, các văn bản hướng dẫn làm cơ sở cho công tác điều tra, xét xử được kịp thời, nghiêm minh tội phạm bạo lực, xâm hại phụ nữ và trẻ em. Cần sự kiên trì, bền bỉ của các cơ quan làm công tác bình đẳng giới Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, từ khi Luật Bình đẳng giới được Quốc hội thông qua, các cơ quan quản lý nhà nước đã xây dựng và hoàn thiện tương đối đồng bộ để trên cơ sở đó từng bước đưa vấn đề giới vào cuộc sống. Từ đó các cấp ủy, bộ, ngành, chính quyền địa phương từng bước thực thi trách nhiệm của mình.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung tặng hoa các chị em nhân dịp ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10.

"Nhìn lại 10 năm, chúng ta chưa thỏa mãn nhưng khách quan mà nói chúng ta đạt được nhiều kết quả rất đáng khen ngợi. Trong báo cáo tổng kết cũng đã nêu bật kết quả đạt được và đặc biệt các ý kiến đánh giá của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước về lĩnh vực này" -  Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh. Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: "10 năm qua, chúng ta thay đổi nhận thức rất nhiều, trong đó có một thay đổi rất quan trọng đó là thay đổi nhận thức của người đàn ông đối với phụ nữ và trẻ em gái. Sự thay đổi này đã hiện hữu trong từng gia đình. Đó là sự nỗ lực rất lớn của toàn Đảng, toàn dân cũng như toàn cơ quan chuyên môn trong công tác bình đẳng giới". "Nhớ vào năm 1999, tôi đi nghiên cứu về bình đẳng giới ở Thụy Điển. Lúc đó, ở Thụy Điển, người ta đã có chính sách vợ sinh con thì chồng được nghỉ làm để chăm con và nếu đi làm thì cũng không được hưởng lương. Khi đó, tôi đã mơ ước điều này sẽ được thực hiện tại Việt Nam. Và cho đến khi Luật Bình đẳng giới được ban hành, chúng ta đã thực hiện được. Điều đó cho thấy, chúng ta đã có tiến bộ rất nhiều trong lĩnh vực bình đẳng giới" – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung kể. Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, để có được những kết quả đó là sự đóng góp của mọi người, trong đó phải có sự đóng góp kiên trì, bền bỉ của các cơ quan chuyên trách làm công tác bình đẳng giới. "Bởi nhận thức không phải ngày một ngày hai mà thay đổi được, nhất là đối với một nước nho giáo rất nặng nề, phong kiến, tư tưởng trọng nam khinh nữ còn rất nặng nề như Việt Nam" – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói. Trước một số tồn tại và những chỉ tiêu khó đạt được, Bộ trưởng yêu cầu, sau hội nghị tổng kết này, Văn phòng Ủy ban Quốc gia Vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam cần rà soát lại các chỉ tiêu. "Liên quan đến chỉ tiêu của bộ nào, ngành nào thì mời ngành đó làm việc và có giải pháp thúc đẩy. Không để tình trạng khái niệm chung ai cũng có thành tích nhưng lỗi thì không ai nhận" – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lưu ý. Bên cạnh đó, phải tập trung cao độ cho dịp Đại hội Đảng và chuẩn bị cho bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân các cấp. Đây là thời cơ để thúc đẩy nhận thức, trao quyền năng cho phụ nữ, nhất là quyền tham chính. Thời gian tới, công tác này phải quyết liệt, việc xây dựng kế hoạch triển khai rõ ràng. Theo Bộ trưởng, vừa rồi nhiều Ban Vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam hoạt động rất tốt như: Công an, Quân đội và một số tập đoàn, địa phương, nhiều mô hình tốt nên được tổng kết lại. Tập trung nhân rộng một số mô hình như: Nhà tạm lánh, mô hình một điểm dừng… Tại Hội nghị, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cam kết thực hiện tốt Chương trình phối hợp giữa Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, đồng thời bày tỏ mong muốn, chương trình sẽ đạt được những kết quả rõ ràng nhất, hiệu quả nhất để bình đẳng giới ngày càng hiện hữu trong cuộc sống. Phụ nữ, trẻ em gái bớt đi những thiệt thòi, tiến bộ nhanh hơn.