Về phía quốc tế có Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern; Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi; Giám đốc điều hành Ủy ban Kinh tế Xã hội châu Á-Thái Bình Dương của Liên Hợp Quốc (UNESCAP) Armida Salsiah Alisjahbana; các vị nguyên thủ quốc gia, các vị Thủ tướng Chính phủ của các quốc gia ASEAN; Bộ trưởng phụ trách các trụ cột Cộng đồng Chính trị - An ninh, Văn hóa - Xã hội và Kinh tế của các nước ASEAN; Trưởng quan chức cao cấp ASEAN tại 3 trụ cột; các Đại sứ, Trưởng phái đoàn đại diện thường trực các nước ASEAN.

Phiên họp đặc biệt về tăng quyền cho phụ nữ trong thời đại số là sáng kiến do Việt Nam đề xuất nhằm khẳng định cam kết của các Nhà lãnh đạo ASEAN trong thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vai trò của phụ nữ trong quá trình xây dựng Cộng đồng. Hoạt động này cũng nhằm kỷ niệm 25 năm thông qua Tuyên bố và Cương lĩnh Bắc Kinh về thúc đẩy quyền của phụ nữ.

Là lần đầu tiên một hoạt động về chủ đề  này được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN, Phiên họp đặc biệt về tăng quyền cho phụ nữ trong thời đại số được kỳ vọng sẽ gợi mở những định hướng quan trọng để phụ nữ ASEAN có thể đóng góp sâu rộng, hiệu quả hơn nữa cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như tham gia tích cực vào các nỗ lực đảm bảo hoà bình, an ninh và thúc đẩy phát triển bền vững, tăng trưởng bao trùm trên bình diện toàn cầu.  

Hành động để giải phóng tiềm năng của phụ nữ  

Phát biểu mở đầu phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc – Chủ tịch ASEAN 2020 nêu rõ các nước ASEAN luôn tự hào về những tấm gương phụ nữ đã dũng cảm, hy sinh cống hiến cho hòa bình, độc lập và nỗ lực to lớn cho xây dựng đất nước phồn vinh. Với những đặc thù và thế mạnh riêng, phụ nữ có vai trò ngày càng quan trọng trong nỗ lực chung của nhân loại ứng phó với các thách thức đe doạ ổn định và phát triển của các quốc gia, từ xung đột vũ trang, bạo lực cực đoan, đến biến đổi khí hậu, nghèo đói, bất bình đẳng xã hội... và những ngày qua, là sự bùng phát của đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, vẫn còn đó bất bình đẳng, phân biệt đối xử làm kìm hãm động lực phát triển và khả năng đóng góp của phụ nữ đối với cộng đồng. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: “Chúng ta cần hành động để giải phóng tiềm năng của phụ nữ, tạo điều kiện để họ phát huy được các thế mạnh, đóng góp tích cực cho tiến trình phát triển của mỗi quốc gia và Cộng đồng ASEAN, đặc biệt trong kỷ nguyên số hiện nay”.  

  Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu mở đầu phiên họp  

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang mở ra nhiều cơ hội to lớn cho nhân loại và trao cho phụ nữ nhiều quyền năng to lớn, giúp họ giải phóng được tiềm năng tuyệt vời của mình để vượt qua các rào cản và thách thức hiện tại, tạo ra sự thay đổi cần thiết của tương lai. Tuy vậy, kỷ nguyên số, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cũng mang đến nhiều thách thức, đặc biệt đối với phụ nữ. Phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ đang làm thay đổi cách thức làm việc truyền thống, gây nguy cơ phá vỡ thị trường lao động, gia tăng áp lực về chuyển dịch lao động. Đó chính là những nguy cơ đối với nhiều người phụ nữ khi họ không được trang bị những tri thức mới, kỹ năng mới, phương thức làm việc mới phù hợp. 

Cộng đồng ASEAN đã khẳng định mục tiêu xây dựng một Cộng đồng “mọi người đều được tiếp cận công bằng với các cơ hội, đồng thời quyền của phụ nữ được thúc đẩy và bảo vệ”. ASEAN đã thông qua Tuyên bố của Lãnh đạo cấp cao năm 2017 về Phụ nữ, hòa bình và an ninh, triển khai các nỗ lực hợp tác hiệu quả  trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Phụ nữ ASEAN (AMMW), Ủy ban Phụ nữ ASEAN (ACW), Ủy ban Thúc đẩy và Bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em (ACWC)…  

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định là Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam ưu tiên thực hiện đồng bộ các cam kết, chương trình, kế hoạch tổng thể gắn kết các cơ chế về phụ nữ, thiết thực hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN hướng đến người dân và lấy người dân làm trung tâm.  

Thúc đẩy vai trò của phụ nữ trước những chuyển đổi của thời đại số  

Tại Phiên họp, các đại biểu đã cùng chia sẻ và trao đổi ý kiến về các phương hướng nhằm thúc đẩy và đề cao hơn nữa vai trò, đóng góp của phụ nữ trước những chuyển đổi sâu sắc, mạnh mẽ của thời đại số, trong đó có các trọng tâm về:

Thứ nhất, tạo điều kiện để phụ nữ tham gia một cách sáng tạo, đổi mới trong tất cả các tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, trên cả ba trụ cột về chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội.

Thứ hai, thúc đẩy phụ nữ đóng góp nhiều hơn cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững, khuyến khích phụ nữ tham gia đầy đủ trong hoạch định các chương trình, chính sách về hòa bình, an ninh, phát triển cấp quốc gia và khu vực, đóng góp thúc đẩy hợp tác đa phương, đề cao thượng tôn pháp luật và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Thứ ba, tạo môi trường thuận lợi để phụ nữ phát huy năng lực sáng tạo, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong khởi nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm và kinh doanh, thích ứng với những yêu cầu chuyển đổi nền kinh tế số.

Đặc biệt, tại phiên họp Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch Đại Hội đồng liên Nghị viện ASEAN (AIPA 41) Nguyễn Thị Kim Ngân đã có bài phát biểu về chủ đề “Hành động mạnh mẽ hơn vì sự tham gia của phụ nữ trong vai trò lãnh đạo chính trị trong một thế giới biến động và bất ổn”. Cùng với đó, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi phát biểu về chủ đề “Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái – Một mục tiêu và ưu tiên của Cộng đồng ASEAN 2025 và xa hơn nữa”; Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern  phát biểu về chủ đề “Đối tác về trao quyền cho phụ nữ trong các xã hội thu nạp và tự cường”; Giám đốc điều hành Ủy ban Kinh tế Xã hội châu Á-Thái Bình Dương của Liên Hợp Quốc (UNESCAP) Armida Sasiah Alisjahbana phát biểu về chủ đề “Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ: các thách thức, cơ hội và hướng đi tiếp theo”.  

Luôn đồng hành, chia sẻ, gánh vác trách nhiệm  

Phát biểu về chủ đề “Hành động mạnh mẽ hơn vì sự tham gia của phụ nữ trong vai trò lãnh đạo chính trị trong một thế giới biến động và bất ổn”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, ở Việt Nam, thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ luôn là chính sách nhất quán và xuyên suốt của Nhà nước. Bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946 và các bản Hiến pháp sau đó của Việt Nam đều hiến định: “nam, nữ bình quyền”. Trên cơ sở quy định của Hiến pháp, Quốc hội Việt Nam đã xây dựng một hệ thống các văn bản pháp luật nhằm bảo vệ và thúc đẩy nâng cao và trao quyền đối với phụ nữ, đồng thời luôn quan tâm giám sát việc thực thi pháp luật và triển khai các chính sách của Chính phủ, các bộ, ngành trong lĩnh vực quan trọng này. Trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân đã ấn định tỷ lệ nữ tối thiểu là ứng cử viên đại biểu dân cử, nhờ vậy mà Quốc hội Khóa XIV đương nhiệm của Việt Nam có 26,72% đại biểu là nữ - một tỷ lệ được đánh giá là khá cao so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Nhiều phụ nữ Việt Nam đã giữ các cương vị quan trọng trong hệ thống chính trị, trong lĩnh vực kinh tế, khoa học và nhiều người đi đầu trong đổi mới, sáng tạo.   Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao nỗ lực ASEAN trong việc thúc đẩy các chương trình bảo đảm bình đẳng giới và sự tiến bộ của phụ nữ thông qua nhiều sáng kiến, hoạt động trong khuôn khổ chính thức của ASEAN.   

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân mong muốn, ASEAN tiếp tục có những sáng kiến thiết thực nhằm trao quyền cho phụ nữ và tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị, phù hợp với xu thế phát triển và tiến bộ của thế giới; tin tưởng rằng ASEAN sẽ tiếp tục tận dụng lợi thế là khu vực có tốc độ tăng trưởng Internet nhanh của thế giới để nâng cao vị thế của người phụ nữ, nhất là vai trò của phụ nữ lãnh đạo, góp phần bảo đảm bình đẳng giới.

Nhân dịp này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã gửi đến Chính phủ các nước ASEAN và các đối tác 5 đề xuất:

Thứ nhất, cần tiếp tục bổ sung hoàn thiện chính sách, pháp luật để thúc đẩy bình đẳng giới, trao quyền và nâng cao vị thế đối với phụ nữ, tạo thuận lợi để tất cả phụ nữ và trẻ em gái không chỉ tiếp cận mà còn được hưởng lợi thực chất từ các cơ hội do công nghệ số và hội nhập quốc tế mang lại, từ đó tăng cường sự tham gia và cơ hội phát triển đối với phụ nữ.

Thứ hai, cần phát huy vai trò của các cơ quan đại biểu dân cử trong việc tham gia ý kiến, truyền đạt tâm tư, nguyện vọng của cử tri nữ, trẻ em gái để có các chính sách phù hợp, tạo điều kiện và xóa bỏ những rào cản để nữ giới có thể tiếp cận với công nghệ số một cách thuận lợi.

Thứ ba, cần khuyến khích sự tham gia của tất cả các chủ thể trong xã hội, trong đó có vai trò đặc biệt của nam giới trong việc hỗ trợ nữ giới cả về công việc gia đình cũng như tại nơi làm việc; tiếp tục thực hiện bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ với các chương trình, kế hoạch tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức nhằm thay đổi định kiến và khuôn mẫu giới, xóa bỏ nạn buôn bán phụ nữ và trẻ em để bảo đảm tất cả phụ nữ và trẻ em gái đều được tôn trọng, bình đẳng trong mọi mặt của đời sống xã hội.

Thứ tư, phát huy cơ chế Nữ nghị sỹ AIPA, thành lập và vận hành có hiệu quả Nhóm nữ nghị sỹ trong các nghị viện thành viên ASEAN và tăng cường sự hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm giữa các Nhóm nữ nghị sĩ trong khu vực để thúc đẩy tiếng nói và hành động chung về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trong các lĩnh vực.

Thứ năm, trong ASEAN, cần thúc đẩy cách tiếp cận đồng thời cả khía cạnh bình đẳng giới và công nghệ số trong phạm vi toàn khu vực, đẩy mạnh sự hợp tác và thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm giữa các nước ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác khu vực, quốc tế khác trong lĩnh vực này, thông qua các khuôn khổ của ASEAN như Hội nghị Bộ trưởng Phụ nữ ASEAN (AMMW), Ủy ban Phụ nữ ASEAN (AWC) và Ủy ban Thúc đẩy và bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em ASEAN.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, để tăng quyền cho phụ nữ các quốc gia ASEAN nói chung và trong thời đại công nghệ số nói riêng, ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy và tăng cường sự hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ hiệu quả của các thiết chế Liên Hợp quốc, các tổ chức quốc tế, các định chế quốc tế nhằm xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật về bình đẳng giới như một giá trị phổ quát, cốt lõi vốn có trên toàn cầu đến mọi thực thể trong khu vực, các quốc gia và cộng đồng xã hội. Đồng thời, để phát huy vai trò của phụ nữ trong thời đại số, cần phải tăng cường trang bị các kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin cho phụ nữ, đó chính là chính sách hữu hiệu nhằm thu hẹp khoảng cách giữa nam giới và nữ giới.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Lãnh đạo các Chính phủ của ASEAN tiếp tục là những hình mẫu thể hiện vai trò cá nhân và chính trị, dẫn dắt và nêu gương trong việc quan tâm thực chất đến phụ nữ, trẻ em gái và bình đẳng giới cho tất cả mọi người dân, cộng đồng xã hội trong khu vực và trên toàn cầu.

Thay mặt Quốc hội Việt Nam và phụ nữ Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gửi lời chúc các Chính phủ ASEAN thành công trong công tác quan trọng này và khẳng định Việt Nam sẽ luôn đồng hành, chia sẻ, gánh vác trách nhiệm trong vấn đề này.